Mùa xuân năm 1997, Apple, khi đó đang trên bờ vực vỡ nợ, chào đón sự quay về của nhà sáng lập to con Steve Job. 10 năm sau, Apple mở bán chiếc iPhone trước hết và mau chóng trở thắng lợi ty lớn nhất trái đất. Vai trò chủ yếu của Steve Job trong thắng lợi này là chẳng thể phủ nhận.
Ánh hào quang của Steve lớn tới nỗi người ta quên mất rằng, thật ra một mình ông không đưa tổ chức từ bờ vực vỡ nợ lên đỉnh cao trái đất.
Thậm chí, nói theo một cách nào đó, người trực tiếp cứu con tàu Apple khỏi bị đắm chính là Tim Cook, vị CEO bị coi là “nhàm chán”, quân thù của các iFan với một loạt iPhone hao hao nhau.
Không chỉ các cũ rích đông nên cảm ơn Apple mà chính những iFan mới là những người cần nói lời cảm ơn thâm thúy nhất tới Tim Cook. Ông và chuỗi cung ứng tuyệt vời của mình chẳng những đã cứu sống Apple vào thời đoạn họ gian truân nhất, mà nó còn chuẩn y chúng ta mua được iPhone 7 sát giá trị gốc chỉ một tuần sau khi vật phẩm này mở bán.
Tim Cook đã cứu Apple khỏi nguy cơ vỡ nợ như thế nào?
Thời điểm Steve quay lại Apple, tổ chức đang trên bờ vực vỡ nợ, sát hơn tất cả những gì chúng ta có thể hình dong ra.
Apple lúc đó đang “sở hữu” những vật phẩm không bán được do chất lượng, tầm nhìn tồi tệ và muôn ngàn lý do khác. Một trong những lý do John Sculley bị coi là CEO tệ hại nhất lịch sử Apple là vì ông nỗ lực duy trì một chuỗi cung ứng quá đồ sộ so với nhu cầu thực tiễn của Apple khi đó.
Chuỗi cung ứng tệ hại đó là một trong những lý do khiến Apple điêu đứng. Lượng hàng tồn kho lớn dẫn tới tổn phí ở mức cực kỳ kinh khủng.
Trong điều kiện thông thường, hàng điện tử mỗi tuần lưu kho tự động mất 1 – 2% giá trị. Vào năm 1997, Apple tồn kho 225 triệu USD/ 4 tỷ USD của cải. Điều này có nghĩa, mỗi tuần họ mất mức độ 2 – 5 triệu USD với diện tích khi đó (tương đương 300 – 750 triệu USD với diện tích của cải bây chừ).
Tim Cook được Steve lôi kéo về Apple với nhiệm vụ rất rõ ràng: Xây dựng một cuỗi cung ứng just-in-time giống như của Dell. Nhưng có nhẽ chính bản thân Micheal Dell cũng phải khâm phục những gì mà COO của Apple khi đó đã làm được.
Vào thời điểm năm 2013, đỉnh cao của Dell, số ngày lưu hàng tồn kho nhàng nhàng của họ là 11 ngày còn Apple là 3. Với diện tích của Apple, số ngay lưu kho đó quả tình “chẳng thể tin nổi”.
Hệ thống phân chia bây chừ của Apple chuẩn y họ bán ra khoảng 15 triệu iPhone riêng trong tuần trước hết mở bán. Con số này gấp khoảng 15 lần những gì chính họ làm được với iPhone 3GS.
Mặc dù nhu cầu lớn hơn nhiều nhưng tình trạng cháy hàng lại không kéo dài lâu như các mẫu iPhone lúc trước. iPhone 6s chỉ mất khoảng 2 – 3 tuần để full-fill số lượng pre-order đồ sộ trong khi tình trạng cháy hàng các model iPhone dưới thời Steve luôn kéo dài mức độ 2 – 3 04 tuần.
Không cần phải là một chuyên gia cũng có thể thấy được chuỗi hệ thống của Apple có tài năng mở mang kinh khủng như thế nào. Hiện tại, Apple sinh sản được mức độ 550 triệu chiếc iPhone mỗi ngày.
Một nhân tố dễ nhìn thấy và có tương tác lớn tới người dùng hơn: iPhone 3GS mở bán đợt đầu chỉ ở một vài nhà nước gồm Mỹ, Canada và một số thị nước châu Âu. Đợt mở bán thứ hai sau đó hai 04 tuần cũng chỉ có khoảng 15 nước. Còn ngày nay, ngay trong ngày đầu, iPhone 7 được bán ở 25 nhà nước, tại khắp các châu lục. Và đợt hai sau mức độ một tuần là 30 nhà nước khác.
Sự phối thích hợp những nhân tố này chính là lý do giúp người dùng iPhone Việt có thể mua được iPhone 7 ngang giá chính hãng (từ khoảng dưới 17 triệu đồng) chỉ một tuần sau khi mở bán.
Tim Cook đã thực hành điều kỳ diệu này như thế nào?
Trở lại với mớ hỗn độn Apple, cặp đôi Steve và Tim đã mạnh tay phá bỏ tất cả những gì họ cho là không nên sinh tồn. Trong khi Steve nổi danh với việc dẹp bỏ tới 90% dòng vật phẩm thì Tim Cook đập bỏ chuỗi cung ứng thảm họa trước khi ông tới.
Nếu Jobs tự tín nói “Chúng tôi đã phát minh lại laptop thiết bị cầm tay” thì chẳng ai có thể gượng nhẹ lại Tim Cook nếu ông tuyên bố “Tôi đã phát minh ra một chuỗi hệ thống sinh sản và phân chia to con”.
Ngay khi quay về, Tim Cook, trong vai trò COO, ngay tức khắc đóng cửa hơn một nửa (10/19) kho hàng chính của Apple, giảm số ngày lưu kho của vật phẩm từ một 04 tuần xuống sáu ngày chỉ sau chín 04 tuần làm việc. Ngày nay, Apple chỉ còn một kho hàng chính tại Mỹ.
Cũng trong thời kì đó, thời kì nhàng nhàng để sinh sản một chiếc máy tính của Apple giảm từ bốn 04 tuần xuống còn hai 04 tuần.
Nếu quy ra tiền, chỉ riêng việc tối ưu hóa hàng tồn kho đã giúp Apple hà tằn hà tiện mức độ 2 triệu USD mỗi tuần và con số đó rơi vào khoảng 300 triệu USD với diện tích của cải bây chừ.
Có thể Apple không phải tổ chức trước hết nhưng kiên cố là tổ chức tận dụng hiệu quả nhất và mở một quy trình outsource to con nhất bây chừ.
Tim Cook đã đưa ra hai quyết định mà nhiều đứa ở thời điểm đó cho là rồ dại: đóng cửa các nhà máy vận hành bởi Apple và mở chuỗi khu chợ riêng bán vật phẩm của Apple.
Hệ thống outsource của Tim Cook chuẩn y các đối tác tham dự vào quy trình sinh sản iPhone ở mức rất sâu mà vẫn bảo đảm chất lượng và bí hiểm của Apple ở mức độ độ cao nhất. Cho tới thời điểm này, không một hãng nào cùng ngành có tài năng đưa ra một chuỗi cung ứng tương tự.
Trước Apple, chưa từng có một quy trình outsource nào hoàn thành và sinh sản ở một diện tích lớn tới vậy, nhất là với những vật phẩm tinh tướng và nhiều bí hiểm như iPhone, Macbook. Hãy nhớ, ngay cả Samsung ngày nay cũng không có tài năng ứng dụng mô hình này.
Điều to con ở đây là ngay cả ở diện tích đồ sộ như vậy, họ vẫn kiểm soát được những nhân tố về tỷ trọng lỗi, hỏng cũng như thất thoát một cách tuyệt vời. Tỷ lệ lỗi do quá trình sinh sản của iPhone chỉ là 7,5% – thấp hơn rất nhiều so với mức nhàng nhàng 17% của ngành. Con số này càng khó tin hơn với mô hình outsource gần như cục bộ của họ.
Có một “truyền thuyết” cho rằng Apple có tài năng tính toán lượng sale tại từng khu chợ của mình sai số dưới 10% – con số thích hợp lý so với các chỉ số tài chính nhưng hoàn toàn chẳng thể tin nổi nếu xét theo các tiêu chuẩn bán sỉ. Một điều mà ngay cả mô hình just-in-time của Micheal Dell cũng chưa bao giờ đạt được.
Thành công đã khó, nối tiếp nối một thắng lợi to con còn khó hơn. Tim Cook, ở một góc cạnh nào đó đã thắng lợi. Cook’s Apple hoàn toàn không giống chính nó dưới tay Steve, nhưng vẫn mang tới cho chúng ta những vật phẩm tốt nhất, khác biệt, mọi thứ đều tuyệt vời hơn.
Yên Nhiên
Theo Trí Thức Trẻ
