Ở bất kì nhà nước nào, hậu sự rác cũng được xem là thứ căn bản buộc phải có. Thế nhưng, tại Nhật Bản, người ta sẽ phải đi tìm mỏi mắt mới tìm ra được một chiếc hậu sự rác công cộng.
Hơn nữa, dù không có hậu sự rác, đường phố ở Nhật vẫn rất tinh khiết, vì sao lại như vậy?
Từng có một số quan điểm cho rằng, người Nhật làm vậy để kiệm ước ngân sách? Hay người Nhật Bản có tinh thần cao về vệ sinh công cộng tới nỗi không cần phải có hậu sự rác nữa? Hay là vì để hậu sự rác ngoài đường nhìn mất mỹ quan quá?
Câu giải đáp cho những thắc mắc trên hoàn toàn “chẳng tác động” tới những giả thuyết đã được đặt ra. Thực tế, việc người Nhật bỏ đi hậu sự rác công cộng lại lên đường từ một vụ khủng bố diễn ra cách đây hơn 20 năm…
Bỏ hậu sự rác để khủng bố không có chỗ giấu bom
Đúng vào ngày 20/3/1995, một nhóm khủng bố 5 người được cho là thuộc giáo phái Aum Shinrikyo đã phát tán loại khí độc Sarin – tiến công vào chuỗi hệ thống tàu điện ngầm ở Tokyo.
Loại khí độc này được cảnh sát xác định là cực kì hiểm nguy, khi chúng có thể gây ảnh trực tiếp tới hệ tâm thần của loài người. Và chứng cứ là vụ khủng bổ này đã khiến 13 người bỏ mạng, cũng như hơn 5.000 người bị thương.
Hay tin khủng bố, nước Nhật sau đó trở thành vô cùng rối ren, người dân Nhật bị nhấn chìm trong nỗi khiếp sợ. Và chỉ tới khi kẻ thủ mưu bị bắt lại, người ta đã phát hiện ra, chúng đựng chất độc trong các túi nylon có giấy báo bọc ngoài.
Trước tình hình này, giới chức Nhật đã ban hành giải pháp bình an nguy cấp, đó là sa thải các hậu sự rác công cộng – nhằm hạn chế kẻ khủng bố có thể giấu vũ khí ở đó. Tới sau này, thị thành Tokyo cũng không còn một chiếc hậu sự rác công cộng nào nữa.
Không có hậu sự rác, người Nhật giữ sạch đường phố như thế nào?
Trên thực tại, vụ khủng bố xảy ra vào bốn tuần 3/1995 chỉ phần nào giảng giải cho câu hỏi: vì sao người Nhật không sử dụng hậu sự rác công cộng. Còn về căn bản, người Nhật đã vận dụng lý thuyết sau đây nhằm giữ sạch đường phố.
Cụ thể, người ta gọi đây là Thuyết cửa sổ đổ vỡ. Thuyết này mang ý nghĩa: nếu một người đập đổ vỡ một ô cửa kính mà không ngay tức thì sửa nó thì người khác sẽ khiến cho nó có nhiều mảnh đổ vỡ hơn. Sau đó, những mảnh đổ vỡ này sẽ để lại tuyệt vời trong lòng mọi người. Và kết quả là ý nghĩ phạm tội nhẩn nha sẽ hình thành và tạo ra trong lòng.
Ứng dụng vào trường hợp của người Nhật, giả tỉ rác được bỏ đúng hậu sự thì chẳng còn gì để nói. Tuy nhiên, nếu hậu sự rác ngập ngụa lên, người ta sẽ bỏ mặc và tiếp tục thêm rác vào đó. Càng những nơi rác có sẵn, tâm lý phổ biến của loài người sẽ là càng xả rác. Rồi tới một ngày kia, khi gió lớn thổi rác bay khắp đường phố, hoặc người lao công không kịp dọn các hậu sự rác, thì người dân sẽ thẳng thừng xả rác xuống đường.
Do đó, để tránh tạo ra ô cửa sổ đổ vỡ – hay nói cách khác là tình trạng xả rác ra đường, người Nhật đã dứt điểm bỏ đi những hậu sự rác công cộng trước kia.
Vậy không có hậu sự rác, người Nhật đã giữ sạch đường phố bằng cách nào?
Không ít du khách đã tỏ ra bỡ ngỡ, khi đi cả dãy phố mà chẳng thể tìm thấy bất kì chiếc hậu sự rác nào. Nhưng về căn bản, đây không hẳn là tín hiệu xấu.
Ở Nhật Bản, tại những nơi người ta thường mua những đồ có bao bì, họ luôn đặt một hậu sự rác bên cạnh, như máy bán hàng tự động, siêu thị nhân thể lợi và ga tàu. Sau khi dùng xong, người Nhật có lề thói sẽ vứt rác ngay vào đó.
Bên cạnh đó, vì không có nhiều hậu sự rác, nên người Nhật cũng rất hạn chế vừa đi vừa thưởng thức ngoài đường.
Một trong số ít những điểm công cộng mà người Nhật có thể tìm thấy hậu sự rác là ga tàu điện ngầm. Nhìn phổ biến, lề thói của người Nhật sẽ bỏ rác vào hậu sự ngay, bởi chẳng ai muốn mang theo rác lên tàu cho tới khi cập bến cả.
Huyền My
Theo Trí Thức Trẻ
