Ai đã từng đi “cầu hiền” (theo tiếng nói Việt) hoặc nói theo tiếng nói tây là “headhunt – săn đầu người” đều đã trải qua và cảm nhận đây là một công việc cực gian khổ trong công việc nhân sự của một tổ chức.
Tìm được người tìm việc ăn nhập đã rất gian khổ, thuyết phục được họ đồng ý ra nhập tổ chức còn khó gấp 10 lần. Tuyển dụng họ, giao việc cho họ, khác lạ là làm sao để họ chiến thắng trong tổ chức của mình, bổ sung vào hàng ngũ cán bộ cốt cán còn khó gấp trăm lần.
Theo thống kê, dù đã đầu tư rất nhiều công sức, dùng cả phục vụ tham vấn chuyên nghiệp nhưng tỷ trọng hiền tài được cầu hiền chiến thắng trong tổ chức mới vẫn rất thấp. Một trong những nguyên cớ quan yếu là bởi thước đo để kiểm tra người tài vẫn chưa có một chuẩn mực tầm thường.
Khi kiểm tra một người tìm việc, một cá nhân, chúng ta thường nghe nhận xét: “anh ta sáng dạ, tâm huyết, máu lửa”, “anh ta có tố chất kinh doanh”, “anh ta giỏi chuyên môn, nghiệp vụ”, “anh ta có tố chất quản lý”, “anh ta có tố chất chỉ huy”… hoặc “anh này suốt ngày chơi golf, không siêng năng”, “anh này hay cãi”, “anh này nói nhiều quá”, “anh này ít nói quá”, “anh này không sắc sảo”, “anh này không nhạy bén, nhìn có vẻ chậm”…
Trong thực tiễn đã xảy ra nhiều nghịch lý: rất nhiều người được kiểm tra “sáng dạ, có tố chất”, “nhanh nhẹn, nhạy bén, giỏi” lại không cho một kết quả làm việc tốt. Ngược lại, có nhiều người được kiểm tra “không sắc sảo”, “không nhạy bén, chậm” lại cho kết quả làm việc tốt hơn.
Từ thực tiễn ở nhiều tổ chức, tổ chức, ở nhiều nhà nước trên toàn cầu, các học giả Mỹ đúc kết ra một nguyên lý rất giá trị: Kết quả thực tiễn là thước đo quan yếu nhất khi kiểm tra một cá nhân, cũng như kiểm tra một tổ chức.
Nói thì dễ chơi, nhưng khi vận dụng cũng không hề dễ chơi chút nào. Mọi người rất dễ đồng ý nguyên lý kết quả thực tiễn là quan yếu nhất, nhưng kết quả ấy là gì? Câu giải đáp là kết quả được số hoá, được định lượng bằng những con số, hạn chế những nhận xét cảm tính tầm thường tầm thường.
Tôi muốn nói về đo kết quả thực tiễn trong lĩnh vực kinh tế, trong tổ chức, các lĩnh vực khác tôi xin phép không bàn.
Đo cá nhân thế nào? Thời tôi còn làm TGĐ FPT IS, một hôm cậu quản lý cao cấp vào phòng tôi và đưa đề nghị: “Báo cáo anh, em yêu cầu cho cậu T. thôi việc”. “Tại sao lại cho T. thôi việc?”, tôi hỏi lại. “Suốt ngày chơi game, trừ thời kì đi đối tượng mua hàng, về tới tổ chức là chơi game”, người kia nói. “Cậu ấy có doanh số 1 triệu USD. Chơi game mà doanh số 1 triệu USD còn hơn là không chơi game, tận tuỵ, siêng năng mà doanh số chỉ 400.000 USD”.
Làm kinh doanh, chỉ số quan yếu nhất là doanh số, lợi nhuận; là sinh sản quan yếu nhất là năng suất cần lao, chất lượng item… Khi kiểm tra mỗi cá nhân, chúng ta hãy lấy kết quả công việc được số hoá để kiểm tra, đừng nhìn vào tính tình, thị hiếu, lề thói cá nhân, đừng vì yêu hay ghét, thích hợp hay không thích hợp với mình, đừng vì họ nói lọt lỗ tai hay nghịch lỗ tai mình.
Với những lĩnh vực mà kết quả dựa vào chính yếu vào nỗ lực cá nhân, ra các chỉ số đo, kiểm tra năng lực, vai trò, đóng góp của mỗi cá nhân, công thức khoán thu nhập theo doanh số, lợi nhuận, năng suất cần lao dễ hơn, nhưng những lĩnh vực cần sự kết thích hợp số đông thì ra các chỉ số đo, kiểm tra, công thức khoán thu nhập sẽ khó hơn.
Ví dụ, trong sport, việc đo chiến thắng của các vận khích lệ thi đấu đơn dễ hơn kiểm tra các vận khích lệ thi đấu đôi và càng khó hơn khi kiểm tra vai trò, đóng góp của một vận khích lệ trong đội tuyển bóng chuyền và sẽ càng khó hơn khi tính vai trò đóng góp của cầu thủ bóng đá trong chiến thắng hay thất bại của cả đội tuyển bóng đá.
Vậy tổ chức thì đo ra sao?
Trong tổ chức, dĩ nhiên những con số về tài chính: doanh thu, lãi gộp, phí tổn, lợi nhuận, tổng giá trị của cải, vận tốc tăng trưởng… là những chỉ tiêu quan yếu nhất.
Thế nhưng những con số trên nếu chỉ đứng một mình thì cũng chưa nói được nhiều, người ta phải lấy những con số trên so với các năm trước, tức tính vận tốc tăng trưởng, so với các tổ chức kinh doanh trong cùng tập đoàn, cùng tổng tổ chức.
Như vậy vẫn chưa đủ vì trong thực tiễn có những lĩnh vực hoạt động mua bán đang tăng trưởng cao, để tạo cho tổ chức tăng trưởng cao dễ hơn là lĩnh vực mà hoạt động mua bán đang bão hoà, đang đi xuống. Ví dụ, bây chừ máy tính bảng (iPad), điện thoại thông minh đang tăng trưởng và dần thay thế máy tính xách tay (laptop/notebook), những phòng ban, cá nhân được cắt cử bán điện thoại thông minh, máy tính bảng sẽ đạt được vận tốc tăng trưởng cao hơn phòng ban, cá nhân được cắt cử bán máy tính xách tay.
Chúng tôi được một vị Phó Chủ tịch HP toàn cầu tiết lậu: HP có một nguyên lý khi giao chỉ tiêu kinh doanh hàng năm cho các phòng ban, cho các cá nhân là không so với năm ngoái, không so với các phòng ban trong HP mà là so với tình địch cạnh tranh trực tiếp. Nếu tình địch cạnh tranh trực tiếp tăng trưởng bao nhiêu, các phòng ban, cá nhân trong HP phải tăng trưởng gấp đôi tình địch cạnh tranh trực tiếp.
Vì vậy, để kiểm tra một tổ chức, một phòng ban kinh doanh, thước đo quan yếu nhất là địa điểm trên hoạt động mua bán. Có nghĩa là tổ chức, phòng ban choán bao nhiêu %, đứng thứ mấy trên hoạt động mua bán và đỉnh cao nhất phải là đứng số 1 trong lĩnh vực của mình. Nếu chưa là số 1 thì phải đặt mục đích đuổi kịp, thu hẹp dần khoảng cách với số 1.
Theo Đỗ Cao Bảo
ICTnews
