Sau khi điện thoại thông minh nổi dậy với sự lên ngôi của Apple và Samsung, quả đât chỉ nhớ tới Nokia như một gã đồ sộ laptop thiết bị cầm tay thất thế, nhưng 14 năm qua, tại chính quê hương Phần Lan , Nokia vẫn luôn là một cỗ máy chính của nền kinh tế.
Năm 2012, Nokia lỗ 4 tỷ USD và 1 năm sau thì ký vào thỏa thuận bán lại mảng kinh doanh laptop bao gồm 32.000 nhân lực cho tập đoàn Microsoft.
Mặc dù diện tích nhỏ hơn, Nokia vẫn là một doanh nghiệp lớn với doanh thu ròng rã trong năm ngoái là 26,1 tỷ USD và rất dị biệt. Sản phẩm của Nokia không còn là những chiếc laptop bền, dễ chơi, vững chắc. Nói cách khác, nó không sinh sản ra những thứ mà người tiêu xài có thể mua. Người ta chỉ có thể tìm thấy logo thân thuộc của Nokia trên các bộ xử lý mạng, bộ định tuyến, các công ty tróc nã cập trạm gốc vô tuyến và các nhân tố khác của cơ sở hạ tầng vô hình hỗ trợ mạng internet thiết bị cầm tay.
Hai năm tới sẽ là thời điểm khác biệt quan yếu của Nokia cũng như hai tình địch là Ericson (Thụy Điển) và Huawei (Trung Quốc), khi mà ngành mạng internet thiết bị cầm tay đưa ra thế hệ tiếp theo của mạng không dây: 5G. Nó hứa sẽ mang tới dữ liệu nhanh và phong lưu hơn được áp dụng trong những thiết bị thiết bị cầm tay như xe ô tô không người lái, thầy thuốc từ xa hoặc những đổi thay khác mà chúng ta chưa thể mường tượng.
“Tôi muốn trở thành một cầu nối giúp các công ty lớn số hóa”, CEO Nokia Rajeev Suri san sẻ. Kể từ khi rời khỏi mảng kinh doanh laptop, 5G là cửa cược lớn nhất của Nokia. Nếu thất bại, nó sẽ phải tự khai sinh một lần nữa và khi đó, mọi chuyện có thể sẽ gian khổ hơn nhiều.
Nếu tính về độ tuổi, Nokia còn già hơn cả Phần Lan. Năm 1865, nhà máy bột giấy xi măng – tiền thân của Nokia bây giờ – được thành lập gần thành phố Tampere – lúc trước thuộc Đế quốc Nga. Mặc dù giành được chủ quyền vào năm 1917, nền kinh tế Bắc Âu sau đó vẫn tiếp tục được định hướng theo nhu cầu của Nga và Phần Lan từ một nền kinh tế nông nghiệp đã trở thành nền kinh tế kĩ nghệ.
Trong sự chuyển đổi đó của Phần Lan, Nokia nhập vai trò làm trọng tâm. Vào đầu thế kỷ 20, doanh nghiệp đã tham dự vào việc sinh sản dây điện, cáp laptop, lắp đặt chuỗi hệ thống điện và thậm chí còn sinh sản ủng. Đến nửa sau thế kỷ 20, Nokia trở thành ông trùm tư bản trong vùng khi sinh sản tất cả mọi thứ từ TV cho tới mặt nạ khí. Đầu những năm 1960, doanh nghiệp khởi đầu sinh sản vô tuyến quân sự và vô tuyến cảnh sát. Năm 1982, Nokia cho ra đời một chiếc carphone và bước chân vào mảng kinh doanh mạng bằng một công cụ chuyển đổi kỹ thuật số cho các cuộc luận bàn laptop. Đến cuối những năm 1980, Nokia chính thức khởi đầu tụ hợp nhiều nguồn lực và khoáng sản hơn vào mảng kinh doanh laptop thiết bị cầm tay đang đâm chồi nảy lộc.
Có thể nói, chiến thắng của Nokia một phần tới từ chuỗi hệ thống laptop thiết bị cầm tay Bắc Âu (NMT). Ngày đó, chính phủ các nhà nước Bắc Âu đã cộng tác với nhau để tạo nên một nền móng viễn thông tầm thường chuẩn y người dân đi lại giữa các nhà nước mà không bị mất sóng. Đó là một chuỗi hệ thống anolog, không phải digital, nhưng nó cũng giải quyết được vấn đề khi người dùng mạng vận chuyển. Mọi G sau đó, kể cả 5G bây giờ đều là hậu duệ của NMT.
Motorola là hãng trước nhất cai trị ngành kĩ nghệ hoàn toàn mới mẻ này, nhưng tới năm 1999 đã bị Nokia đánh bại, một phần bởi hãng laptop Phần Lan đã mau chóng chuyển sang một chuỗi hệ thống nhanh và bình yên hơn công nghiệp số trong khi tình địch người Mỹ vẫn gắn bó với analog. “Khi Nokia chuyển trọng tâm sang laptop thiết bị cầm tay vào đầu những năm 90, rất nhiều người cho là hoàn toàn rồ dại, bởi vì họ là một nhà sinh sản dây cáp. Và sau đó khi họ quyết định chuyển từ analog sang digital vào giữa những năm 90, nhiều người lại nói họ quá hối hả”, Tero Kuittinen – đồng sáng lập kiêm giám đốc chiến lược của doanh nghiệp đầu tư áp dụng thiết bị cầm tay Kuuhubb nói.
Vai trò của Nokia đối với nền kinh tế và vong linh nhà nước của Phần Lan rất khó để nói quá bởi nó thực thụ là như vậy. Sự trỗi dậy của Nokia đã dẫn dắt Phần Lan thoát khỏi tình trạng suy thoái trầm trọng một phần gây ra bởi sự sụp đổ của Liên bang Xô viết – đối tác thương nghiệp lớn nhất của nhà nước này. Năm 2000, Nokia chiếm hữu 1/3 tổng GDP của Phần Lan. Các khoản thuế do doanh nghiệp và các nhà cung cấp linh kiện địa phương tính sổ đã hỗ trợ rất nhiều cho chuỗi hệ thống phúc lợi xã hội hào phúc và chuỗi hệ thống giáo dục hàng đầu quả đât của Phần Lan. Chỉ riêng phần đóng góp của Nokia đã chiếm hữu gần 1/3 ngân sách nghiên cứu và tạo ra của nhà nước. Trong khi vào thời điểm đó, Phần Lan là nhà nước tiêu pha GDP cho R&D nhiều hơn bất kỳ nhà nước nào nào trên trái đất.
Nhưng Nokia – người trước nhất nhìn thấy những lợi ích của màng lưới số hóa – lại phản ứng quá lừ đừ đối với những hứa của laptop sáng ý. Giá thành sinh sản ra một màn hình chạm theo kiểu iPhone lúc đó quá cao khiến cho doanh nghiệp đã tìm tới version rẻ hơn hoặc bỏ lỡ chúng hoàn toàn. Không ngờ rằng, chớp mắt thì đã thành nghìn thu. Bàn phím thô cứng và thực đơn tinh vi của Nokia đã mau chóng bị màn hình chạm màn hình thanh lịch của iPhone và sau đó là các nhà sinh sản laptop Hàn Quốc là Samsung và LG bỏ xa.
Những rối rắm của Nokia lại trở thành vấn đề của Phần Lan. Sự suy thoái của doanh nghiệp lớn nhất nhà nước này kéo theo một loạt các nhà cung cấp khác lao dốc. Tất cả đổ lên vai một nền kinh tế vốn đang phải quang gánh phí nhân lực cao và tiêu pha công khoáng đạt. Là một phần của khu vực đồng bạc tầm thường euro, Phần Lan cũng chẳng thể tự phá giá đồng bạc tài nước mình để kích thích tiêu xài. Đất nước chính thức rơi vào thời đoạn thất vọng ngoan cố.
Khi Siilasmaa được bổ dụng làm chủ tịch HĐQT Nokia vào bốn tuần 6/2012, ông nói: “Chúng tôi đang gặp phải muôn vàn gian khổ”. Siilasmaa là sáng lập viên của doanh nghiệp bình yên mạng địa phương F-Secure Corp. Khi ông được chuyển tới Nokia, nhà sinh sản laptop này đang được liệt kê vào diện hiểm nguy. Doanh thu bán thiết bị giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 4,5 tỷ USD. “Hầu hết viên chức đều nản chí bởi những tin tức xấu xung quanh chúng tôi. Báo chí đã phán đoán về kỹ năng vỡ nợ của chúng tôi”, ông Siilasmaa nói.
Cuối cùng, Nokia đã quyết định bán mảng kinh doanh laptop cho Microsoft để tụ hợp vào mảng kinh doanh có lợi nhuận hơn là bán các thiết bị cho các nhà cung cấp mạng không dây. Có thể nói, thương vụ này là một nỗi đau của Phần Lan, nhưng đó là cách nhanh nhất để đưa một doanh nghiệp thoát khỏi tình trạng thảm kịch.
Theo Anh Sa
Trí Thức Trẻ
